- URSA, ab URSUS
- URSA, ab URSUSet hoc ab orsus Isidoro, quod ore suô formet fetus, iuxta pervulgatam apud Veteres opinionen, qui ursas patere massam rudem, membrisque indistinctis informem, quam postea lambendo figurent ac perficiant, tradidêre, ut videre est apud Aristor. Hist. Animal. l. 6. c. 30. Horum Apollinem, Hicroglyph. l. 2. c. 83. Plinium, l. 8. c. 36. et ex eo Solinum, c. 29. Aelianum, de Animal. l. 2. c. 19. Alios. Unde et Petronius.Sic format linguâ fetum cun protulit Ursa.Sed plane fabulosum id, indeque ortum, quod crassae admodum sint secundinae ursarum, quod nihi ad fetum contentum (hunc enim membra habere protsus distincta, gravidas cum ursas dissecuisseut, comperêre Venatores) partim und, quod lambant fetus suos; quasi non aliae ho animantes faciant, ad sordes abluendas. In qua sententia sunt, Caesar Scaliger, Exercit. 6. sect. 15. ubi scribit: quid huius sabuloe auctoi ibus sidei sit tribuendum, ex hac hisioria cognoices. In nostris Alpibus Venatores fetam Ursam cepêre dissectâ eâ fetus plane formatus intus inventus; Dalechampius ad Plin. l. c. ubi se in utero gravidae Ursae, a Vena oribus captae et exenteratae, omnibus suis membris distinctos catulos formatos vidisse, testatur: Cameratius, Centur. 2. Embl. 21. Andr. Laureutius, Rei Anatom. l. 8. c. 8. quoest. 13. Alii. Fallendi eam haec ratio adfertur a Conr. Hetelbachio in Thereutice, quam libris de Re Rustica adiunxit. Venator armatus aggreditur Ursum cultrô proeacutô accinctus. Ursus, ubi hominem cernit, mox complectitur prioribus pedibus, veluti brachiis, comprimendo necaturus. Interim Venator, tutus armaturâ, cultô cor ursi petit atque occidit. Orbatarum catulis ferocia, etiam in literis sacris, decantata est: Proverb. c. 17. v. 12. Satius est occurrere Ursae captis catulis, quam fatuo in siultitia. ceteris autem ferociores sunt Arctoae illae, atque albae, quod magnô suô malô cognovêre Argonautae Batavi, expeditione suâ in Novam Zemblam, Vide Voss. de Idolol. l. 3. c. 72. Namque et maximi his in locis. Unde Calcedonius Ursus, pro maximo et saevissimo, Martialis, ubi de poena Laureoli, de Spectac. Epigr. 7. v. 3.Nuda Calcdonio sic pectora proebuit urso, etc.Coeterum et Ursas Aegyptiis olim sacras fuisse Herodotus, Euterpe Inemorat, ubi de earum, ut et luporum sepultura, Τὰς δὲ ἄρκτους ἐούσας ἱξὰς, καὶ τοὺς λύκους, οὐ πολλῷ μεν` ἐόντας ἀλωπέκων μέζονας, αὐτοῦ θάπῖουσι τῇ ἄν εὐρεθέωσι κείμενοι. De Ursa Dianoe apud Atlienienses infra vide, voce Ursus. Hodie Pervanos, uti praeter Solein. Lunam, Erraticasuqe quinque alias quoque stellas venerantur, ita stellam Chuquitchinchai, i. e. Tigrem, vocatam, quam tigribus, Ursis ac leonibus praesectam tradunt, colere, memoriae prodiditAcost, l. 5. c. 2. Ut qui nullum uspiam avimal seu quadrupes seu volatile, in terra esse credant, cuius simulacrum in caelo non splendeat. Vide iterum Vossium, de Idolol. l. 2. c. 36. Olim porro apud Romanos Ursi et Leones placidi domi alebantur, Senec. l. 2. de Lia, c. 8. unde inter ministeria Venatoria Ursarios habuêre, uti discimus ex Edinero, in vita D. Anselmi, l. 1. In Lucerna veteri Ursi iconem exhibet ex Gutherio fortun. Licetus opinaturque ex earum numero illam fuisse, quae diutissime sine noviformitis adiectus foverent igniculum: eo quod animal id totam hiemem, absque nutrimentorum adsumptione, conservet, in corpore suo cum vita coloris nativi ignem vividum, teste Aristotele, Hisior. Ammal. l. 8. c. 11. Vide Licetum de Lucernis, l. 6. c. 91. et plura infra.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.